Uluslararası Karbon Eylem Ortaklığı (ICAP) Durum Raporu'nun 10. Yılına işaret ederken, emisyon ticaret sistemlerinin gelişimini gözler önüne seriyor . İlk Durum Raporundan bu yana, faaliyette olan ETS'lerin sayısı iki kattan fazla artarak 13'ten 28'e yükseldiğini gösteriyor. Ve ETS tarafından kapsanan küresel emisyonların payı da %8'den %17'ye sıçramış durumda. 2014'te 4 gigaton'un altında olan değer, 9 gigaton'a yükseldi.

Çin, şu anda dünyanın en büyük bu tür sistemi olan ülke çapında bir ETS başlattı. İhale gelirlerinin kullanımı çoğu sistemde kilit bir unsur haline geldi ve özellikle karbon fiyatlandırması için kamu desteğini sürdürmek, enerji krizinin etkilerini hafifletmek ve ek yan faydalar elde etmek için yarar sağladığı görülmekte.

Hükümetler ve şirketler konuyla ilgili zorlukları (savaş, pandemi, ekonomik zorluklar) hem yakın hem de orta ila uzun vadede ele alırken, iddialı iklim hedeflerini ve yüzyılın ortasına kadar net sıfıra ulaşma taahhütlerini gözden kaçırmamak önemlidir. Aynı zamanda, sosyal olarak adil bir yeşil geçiş sağlamak için nüfusun savunmasız kesimleri destekleyici politikalarla korunmalıdır. Emisyon ticareti bu bağlamda çok önemli olmaya devam ediyor ve artan sayıda yetki alanında karbondan arındırma stratejilerinin merkezinde yer alıyor.

Sistem sayısı artmaya devam ettikçe rapor, ETS gelişmeleri için artan ivmeyi doğrulamaktadır. Geçen yıl 25 olan sistem sayısı şu anda 28 olarak karşımıza çıkmakta. Dünya çapında, özellikle Latin Amerika ve Asya-Pasifik bölgelerinde 20 sistem daha geliştiriliyor veya değerlendiriliyor. Afrika'da emisyon ticareti konusunda ilk kez somut adımlar atıldığını görüyoruz.

Rapora göre, zorlu küresel zemine rağmen, mevcut sistemlerin stabil kaldığı ve önemli dış şoklara karşı dikkate değer ölçüde dirençli olduklarını kanıtladıkları yer almakta. Halihazırda faaliyette olan sistemler, olaylı bir yılı büyük kesintiler olmadan atlattı. 2021'de önemli kazanımlar elde ettikten sonra, çoğu sistemde fiyatlar, yıl boyunca bazı dalgalanmalara rağmen 2022'ye yaklaşık aynı seviyelerde başladı ve sona erdi. Tahsisat fiyatlarının 2022'de artmadığı gözlemi, devam eden enerji krizi ve bunun enerji bileşeninin yanı sıra tüketici fiyat endeksinde de önemli artışlar yaşayan tüketiciler üzerindeki etkileri bağlamında dikkate değerdir.

Emisyon ticareti, bir yılda toplanan 63 milyar ABD dolarından fazla hasılatı ile 2022&rsquode başka bir rekora imza atarken, değerli bir gelir kaynağı olduğunu kanıtladı. Birçok hükümet bu kaynakları daha fazla iklim eylemine kanalize etti, gelişmekte olan teknolojileri sübvanse etti veya düşük gelirli haneleri destekledi.

Türkiye ilk İklim Konseyi toplantısını kamu ve özel kurum ve STK'ların katılımıyla gerçekleştirdi. Konseyin tavsiyeleri, ulusal bir ETS'nin gelişimini ülkenin 2053 net sıfır hedefiyle uyumlu hale getirmek için 2024'te bir pilot ETS'nin başlatılmasını içeriyordu. Bu tavsiyeler Türkiye'nin 2023-2025 Orta Vadeli Programına yansıtıldı ve Cumhurbaşkanı'nın onayıyla Resmi Gazete'de yayımlandı.

Kaynak:International Carbon Action Partnership, Emission Trading Worldwide Status Report 2023