Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası K O B İ G E M KOBİ Geliştirme Merkezi

TERİMLER SÖZLÜĞÜ


 

AB Taksonomi: Avrupa Birliği Taksonomisi, çevresel olarak sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin bir listesini oluşturan bir sınıflandırma sistemidir. Şirketlere, yatırımcılara ve politika yapıcılara hangi ekonomik faaliyetlerin çevresel olarak sürdürülebilir kabul edilebileceğine dair uygun tanımlar sağlamaktadır. Avrupa Birliği&rsquonin Yeşil Mutabakat uyumunu arttırarak sürdürülebilir yatırıma zemin oluşturacaktır.

 

Çevre Etiketi: Bir ürünün hammadde temin sürecinden bertarafına kadar olan süreçte çevresel etkileri azaltılmış ürünleri teşvik etmek adına Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından oluşturulmuş bir ödül sistemidir.

 

Döngüsel Ekonomi: Bir ürünün oluşması için gerekli olan hammadde kullanımından başlayıp ürün olması ve tüketiciye ulaşması sonrası atık olması sürecindeki tüm çevresel etkilerini odak noktasına alarak yeniden kullanımı ve dönüşümü esas alan bir ekonomi modeli.

 

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS): Avrupa Birliği'nin iklim değişikliği ile mücadele kapsamında temel taşı olarak tanımlanan sera gazı emisyonlarını uygun maliyetle azaltmak için oluşturulan dünyadaki en büyük karbon piyasasıdır. Sera gazı emisyonlarının maliyet etkin bir şekilde azaltılmasını hedefleyen bir mekanizmadır. Sisteme dahil olan tesislerin sektör ve kapasite bazında bir üst sınır salınım değeri belirlenmesine dayanır. Belirlenen salınım değerleri dahilinde firmalara karbon tahsisatları verilmektedir.

 

Enerji Verimliliği: Enerji kaynaklı sera gazı emisyonları, karbon ayak izini azaltma konusunda en önemli kirletici türüdür. Enerji kullanımının azaltılması ve alternatif kaynaklara yönelme, yenilenebilir enerji kaynaklarına eğilim gibi enerji kullanımını minimize etme, geri kazanım çalışmaları enerji verimliliği olarak tanımlanmaktadır.

 

ESG (Çevre, Sosyal ve Yönetim) Raporlaması: Firmaların çevresel ve sosyal uygulamalar ile yönetişim anlayışını birlikte ele alarak performans değerlendirmesi yapan bir raporlama sistemidir. Çevre kategorisinde emisyon, kaynak kullanım ve çevresel yenilikler, sosyal kategoride işgücü, insan hakları, toplum ve ürün sorumluluğu, kurumsal yönetişim kategorisinde ise yönetimsel, stratejik, şeffaflık temelinde ilerlemektedir.

 

ISO 14001 Standardı: Kuruluşların çevre ile etkileşimlerini kontrol altında tutabilmelerini ve çevre icraat ve başarılarını sürekli iyileştirebilmelerini sağlayacak yönetim sistemi Çevre Yönetim Sistemi (ISO 14001) Standardı ile bilinmektedir.

 

ISO 50001 Standardı: Kuruluşların enerji politikalarını belirlemesi, amaç ve hedefleri doğrultusunda oluşturduğu enerji yönetim programları çerçevesinde enerji tüketimini yönetmesi ve enerji yönetim sisteminin performansını değerlendirerek iyileştirmelerin sağlanması Enerji Yönetim Sistemi (ISO 50001) Standardı ile bilinmektedir.

 

ISO 14064: Kuruluşların üretim, enerji ve ulaşım kaynaklı sera gazı salınımının denetlenmesi ve azaltılmasını desteklemek için Sera Gazı ve Emisyonları Yönetim Sistemi Standardı olarak bilinmektedir.

 

İklim Değişikliği: Isıyı tutan sera gazı emisyonlarının atmosferde fazlalaşması ile sıcaklıkların artması sayesinde iklimde beklenmeyen değişikliklerin meydana gelmesidir.

 

İklim Dostu Kuruluş: İklim değişikliği ile mücadele kapsamında kuruluşların, sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik çalışmalar yaparak raporlama ve doğrulama gerçekleştirmesini ve karbon kredisi tedariki ile yenilenebilir enerji sektörüne katkıda bulunmalarını sağlamayı amaçlayan TSE tarafından oluşturulmuş belgelendirme programıdır.

 

Kapsam 1 Emisyonları - Doğrudan Emisyonlar:  Kuruluşun kontrol edebildiği kaynaklardan açığa çıkan sera gazı emisyonlarıdır. (Örneğin, fabrikalarda kullanılan kazanlar)

 

Kapsam 2 Emisyonları: Kuruluşun satın alma süreci kaynaklı açığa çıkan sera gazı emisyonlarıdır. (Örneğin, fabrikalarda yakıt olarak satın alınan kaynaklar)

 

Kapsam 3 Emisyonları: Kuruluşun hammadde üretimi, mal ve hizmetlerin taşınması ve ürün veya hizmetlerin kullanımı gibi Kapsam 1 ve 2 dışında kalan kaynaklardan kaynaklanan emisyonlardır.

 

Karbonsuzlaşma: Atmosfere salınan karbonu azaltma sürecidir.

 

Karbon Emisyonu (Karbon Salımı): Doğrudan ya da dolaylı yoldan atmosfere salınan karbonun küresel ısınmaya sebep olması karbon emisyonlarını doğurmaktadır.

 

Karbon Vergisi: Kurumların karbon salımı doğrultusunda ürettiği karbon birimi başına(ton CO2) vergiye tabi tutulmasıdır.

 

Karbon Yakalama, Kullanma ve Depolama: Atmosfere salınacak olan karbonun yakalamayı, taşımayı ve kalıcı olarak depolamayı amaçlayan bir dizi teknolojidir. Karbon yakalama ve kullanma teknolojileri, yakalanan karbonun yeniden kullanılmasına, döngüselliğinin artırılmasına ve potansiyel olarak atmosfere salınan emisyonların azaltılmasına olanak tanır.

 

Karbon Yutağı: Karbondioksitin atmosferden doğal şekilde yutulmasıdır. Ormanlar, karbon yutağıdır.

 

Ormansızlaşma: Yok edilen ağaçların tekrar yerine konması amacı güdülmeksizin orman alanlarının yok edilmesidir.

 

Sera Etkisi:  Bir gezegenin atmosferden yaydığı radyasyonun yeryüzü sıcaklığını arttırmasıdır.  Atmosferden yayılan radyasyon su buharı, karbondioksit ve metan gibi gazlar tarafından tutulmasıyla sıcaklık artmaktadır. Su buharı (H2O), Karbondioksit (CO2), Metan (CH4), Nitroz Oksit (N2O) ve Ozon (O3) sera gazı etkisi yaratan gazlardır.

 

Sınırda Karbon Düzenleme(SKDM) Mekanizması: Avrupa Birliği sınırları dahilinde ticari malların üretimi esnasında oluşan karbon maliyetlerine eşdeğer bir maliyetin Avrupa Birliği ülkelerine ithal edilen mallara da uygulanmasına ilişkin düzenleyici bir sistem.

 

Sürdürülebilir Kalkınma: Bugünün gereksinimlerini gelecek kuşakların gereksinimlerini karşılama biçimine zarar vermeden karşılama biçimidir.

 

Sürdürülebilirlik Raporlaması: Sürdürülebilirlik raporu, sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda ekonomik, çevresel, sosyal ve yönetim performansı ortaya koymayı sağlayan bir organizasyon rapordur.

 

Sürdürülebilirlik: Gelecek kuşakların ihtiyaçlarından eksiltmeyecek şekilde bugünün ihtiyaçlarını karşılama biçimidir.

 

Temiz Üretim: Üretim süreçlerindeki kaynak kullanımının azaltılması, enerji verimliliği çalışmaları ve atık miktarının azaltılarak geri dönüşüm oranının arttırılması adına yapılan çalışmalar bütünüdür.

 

Yaşam Döngüsü Analizi: Bir ürünün ortaya çıkarılmasındaki hammaddenin çıkarılması, işlenmesi gibi temel süreçlerden, ürün halini alması ve tüketiciye ulaşmasıyla kullanım ömrünü tamamlayana kadar olan tüm süreçleri kapsamaktadır.

 

Yeşil Dönüşüm: Yeşil Dönüşüm, Avrupa Birliği'ni modern, kaynakları verimli kullanan ve rekabetçi bir ekonomiye dönüştürecek olan yeni büyüme stratejisidir. Avrupa Yeşil Mutabakatı, 2050 yılına kadar Avrupa'yı iklim nötr hale getirmeyi, yeşil teknoloji yoluyla ekonomiyi canlandırmayı, sürdürülebilir sanayi ve ulaşım yaratmayı ve kirliliği azaltmayı hedefliyor. İklim ve çevresel zorlukları fırsata dönüştürmek, geçişi herkes için adil ve kapsayıcı hale getirecek.

 

Yeşil Aklama (Greenwashing): Kuruluşun, çevreyi korumaya yönelik bir hedefi, aksiyonu yokken çevre dostu yeşil faaliyetler gerçekleştiriyor gibi pazarlama yapmasına verilen terimdir.

 

Yeşil Finansman: Temelde iklim değişikliği ile ilgili çevre sorunlarına çözüm getirilmesine yönelik oluşturulan faaliyetlerin finansmanı olarak tanımlanmaktadır. Finansal kaynakların yeşil ekonomik dönüşüm için kullanılmasını desteklemek de bu kapsamdadır.

 

Yeşil Hidrojen: Suyun, yenilenebilir enerji kaynakları kullanılanarak üretilen elektrik ile elektroliz edilmesiyle oluşan hidrojen olarak tanımlanmaktadır. Sudan üretilen hidrojen, yenilenebilir enerji kaynaklarının eldesi olan elektrik ile çevreci bir şekilde üretilmektedir.